Cúng hóa vàng là phong tục truyền thống của người dân Việt Nam từ xưa đến nay. Thế nhưng từ “hóa vàng” nghe có vẻ quá xa lạ. Vậy bạn có biết thực chất cúng hóa vàng là gì và mâm cơm hóa vàng ngày Tết gồm những món gì, bài khấn ra sao không?
Cúng hóa vàng là gì và vào ngày nào?
Lễ hóa vàng còn được gọi là gọi là lễ đưa tiễn ông bà hay lễ tạ năm mới. Theo như phong tục, ngày 23 tháng Chạp hàng năm sẽ là ngày tiễn ông Công, ông Táo về trời. Ngày 25 tháng Chạp là ngày đưa tiễn ông bà. Đến 30 Tết sẽ có một mâm cơm để rước ông bà về để ăn Tết cùng gia đình, con cháu.
Và sau khi hết Tết, trong khoảng thời gian từ mùng 3 đến mùng 7, các gia đình sẽ tiến hành cúng hóa vàng để đưa tiễn ông bà. Tuy nhiên, khoảng thời gian từ mùng 3 đến mùng 7 là của trước đây.
Ngày nay, chúng ta bận rộn hơn nên khoảng thời gian cúng hóa vàng cũng được linh động hơn. Bạn có thể chọn bất cứ ngày nào trong khoảng thời gian từ mùng 3 đến mùng 10 để làm mâm cơm hóa vàng ngày Tết.
Các gia đình có thể chọn ngày nào mà con cháu có thể sum vầy đông đủ nhất để con cháu cùng nhau đưa tiễn ông bà.
Trong lễ cúng này sẽ có phần khác biệt đôi chút so với khi cúng các ngày bình thường. Gia chủ sẽ tiền hành hóa vàng – tức là đốt các giấy tiền, vàng mã và một số vật dụng khác. Việc hóa vàng được thực hiện khi nén nhang cúng ở bàn thờ ông bà tổ tiên sắp cháy hết.
Mâm cơm hóa vàng ngày Tết gồm những món gì?
Mâm cơm cúng hóa vàng sẽ khác so với mâm cỗ cúng tất niên và cũng khác với mâm cơm ngày Tết. Vậy nên nếu bạn chưa từng làm mâm cơm hóa vàng ngày Tết thì theo dõi tiếp bài viết để bTaskee hướng dẫn bạn nhé.
Mâm cúng mặn
Dù là bất kỳ mâm cúng nào đi nữa thì một mâm cúng với đầy đủ thịt, rau củ luôn là cần thiết. Những món ăn trong mâm cơm hóa vàng ngày Tết không cố định. Cho nên bạn có thể chọn những món ăn nào mà ông bà tổ tiên ngày trước thích ăn.
Tuy nhiên, nếu có điều kiện thì bạn nên chuẩn bị mâm cơm hóa vàng ngày Tết có đầy đủ những món này nhé:
Gà luộc – Món ăn phải có trong mâm cơm hóa vàng ngày Tết
Ý nghĩa của gà luộc trong văn hóa của người Việt Nam là tượng trưng cho sự tốt lành và một tương lai tốt đẹp. Ngoài ra, con gà còn gắn liền với 5 đức tính của người dân Việt: Văn – Võ – Dũng cảm – Nhân hậu – Trung tín.
Bánh chưng
Bánh chưng là một món ăn không thể thiếu trong mâm cơm cúng ngày tết. Nhưng đó là đối với người miền Bắc.
Còn người miền Nam, thay vì chuẩn bị nguyên liệu và học cách gói bánh chưng ngày Tết thì họ lại gói và chưng bánh tét.
Bánh chưng có tầm quan trọng như vậy là vì nó bắt nguồn từ câu chuyện “Bánh chưng bánh giầy” từ thời vua Hùng xa xưa. Ngoài ra, bánh chưng đặc biệt ý nghĩa hơn là vì nó được làm từ những nguyên liệu đặc trưng của Việt Nam và có ý nghĩa thể hiện lòng hiếu thảo của con cháu.
Giò lụa/giò thủ
Giò lụa hoặc giò thủ là món ăn được rất nhiều người ưa chuộng không chỉ trong dịp Tết mà dù là những ngày thường cũng vậy. Bởi vì mùi vị của nó rất dễ ăn, có thể ăn được cả khi nóng hay nguội hoặc cả khi cho vào tủ lạnh thì vẫn ăn rất ngon.
Dưa hành, củ kiệu
Khi mâm cỗ cúng hoá vàng đã có bánh chưng xanh thì làm sao có thể thiếu được củ kiệu, dưa hành giòn ngon để ăn kèm.
Theo như người xưa thì cách làm củ kiệu, dưa hành ngon nhất là để chúng lên men càng lâu càng tốt. Tức là nếu củ kiệu, dưa hành bạn ngâm càng lâu thì lại càng ngon.
Ngoài những món ăn này thì bạn có thể nấu những món mới để đỡ ngán như: canh măng khô hay lòng gà xào dứa,… Và nếu bạn ngán việc đi chợ rồi lại nấu nướng thì hãy đặt lịch ngay dịch vụ Đi chợ và dịch vụ Nấu ăn gia đình của bTaskee để được giúp đỡ nhé.
Mâm cúng chay
Vì ngày cúng hóa vàng không phải là ngày rằm hay ngày 30, mùng 1 nên việc chuẩn bị mâm chay để làm mâm cơm hóa vàng ngày Tết là không bắt buộc.
Bạn có thể lựa chọn giữa mâm cúng chay hoặc mâm cúng mặn tùy vào cách thức và mục đích ăn uống của gia đình bạn cũng như là của ông bà tổ tiên đã khuất.
Đối với mâm cúng chay, các món ăn cần chuẩn bị gồm có những ăn món đảm bảo đủ vị như mâm cúng mặn như canh – mặn – xào. Bạn có thể tham khảo những món ăn sau đây để làm mâm cúng chay:
- Rau củ xào chay
- Canh rau củ nấu nấm ngũ sắc
- Xôi gấc đậu xanh
- Gỏi xoài chay
- Đậu hũ kho nấm rơm
- Chả giò chay chiên
Mâm ngũ quả
Đây là thứ không thể thiếu ở các gia đình, đặc biệt là các gia đình có bàn thờ thờ cúng tổ tiên. Mâm ngũ quả với đủ màu sắc với ý nghĩa cầu mong sự sung túc, may mắn và tài lộc trong năm mới.
Và theo như phong tục thì người Việt sẽ chưng mâm ngũ quả trong suốt những ngày Tết. Vậy nên, đến ngày làm mâm cơm hóa vàng ngày Tết để cúng, nếu bạn muốn có một mâm ngũ quả độc lạ, khác biệt so với trước nay thì có thể tham khảo qua cách bày biện mâm ngũ quả ngày Tết của 3 miền nhé. Mỗi vùng miền có những loại trái cây khác nhau trong mâm ngũ quả và mâm ngũ quả mỗi miền cũng mang những ý nghĩa khác nhau.
Hoa tươi
Tuy không mang một ý nghĩa đặc biệt riêng cho ngày lễ hóa vàng nhưng hoa tươi sẽ luôn có mặt trong mâm cơm cúng ngày tết.
Lý do là vì hoa tươi có nhiều sắc màu, hoa tươi là biểu tượng của sự sống. Vì thế, cúng hoa tươi sẽ thể hiện hy vọng của gia chủ về sự tươi mới, sức sống tràn trề trong dịp năm mới này.
Cây mía – Vật phải có trong mâm cơm hóa vàng ngày Tết
Nghe có vẻ khác lạ đúng không, nhưng thực chất cây mía được hóa vàng cùng với giấy tiền, vàng mã. Theo tục xưa, 2 cây mía được xem như 2 chiếc đòn gánh.
Đòn gánh này khi đốt xuống cõi âm thì ông bà tổ tiên sẽ dùng đó để gánh vàng. Nó cũng sẽ trở thành vũ khí để chống lại lũ quỷ khi chúng có ý đồ cướp tiền vàng.
Trầu cau, đèn nến và nhang
Theo truyền thống của người Việt ta từ xưa đến nay thì trầu cau thường có mặt trong các mâm cỗ, các đám tiệc. Và đặc biệt, người Việt Nam, nhất là ông bà lớn tuổi sẽ có thói quen ăn trầu cau. Vậy nên, trầu cau cũng là một món cần có trong mâm cơm hóa vàng ngày Tết.
Ngoài ra, lễ cúng thì cũng không thể thiếu được đèn, nén và đặc biệt là nhang. Vậy nên, bạn cần chuẩn bị đủ những vật dụng này nhé.
Giấy tiền, vàng mã
Vì là cúng hóa vàng nên không thể nào thiếu được giấy tiền và vàng mã. Việc đốt giấy tiền vàng mã là một hình thức thể hiện sự hiếu thảo và lòng thương nhớ của con cháu đối với ông bà tổ tiên.
Theo như quan niệm từ xa xưa, người ở cõi âm cũng sẽ cần những vật phẩm như tiền, vàng,… để sử dụng như khi còn sống.
Tuy là vậy nhưng không phải bạn đốt càng nhiều thì sẽ càng tốt, càng thể hiện được lòng hiếu thuận của mình. Chỉ cần đốt số lượng vừa đủ là được vì nếu đốt quá nhiều sẽ gây tác động xấu đến môi trường.
Điều bạn cần lưu ý khi hóa vàng là thứ tự hóa vàng cho người đã khuất. Bạn nên hóa vàng theo vai vế của người đã mất. Tuy nhiên, nếu có người mới mất trong năm vừa qua thì người đó sẽ được hóa vàng cuối cùng.
Ngoài ra, lúc hóa vàng xong thì người Việt còn có phong tục tưới rượu lên phần tro của giấy tiền, vàng mã. Người xưa nói rằng làm như vậy thì người ở cõi âm mới có thể nhận được.
Bài khấn khi cúng mâm cơm hóa vàng ngày Tết
Cúng hóa vàng cũng là một dịp cúng lớn mỗi năm nên khi cúng cũng cần một bài văn khấn riêng. Vậy nên sau khi bạn đã biết cách bày mâm cơm cúng hóa vàng rồi thì tham khảo qua bài văn khấn dưới đây nhé!
Bài cúng hóa vàng 1:
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần).
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.
Con kính lạy ngài Đương niên hành khiển, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các ngài Thổ địa, Táo quân, Long mạch tôn thần.
Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh.
Hôm nay là ngày mùng…, tháng Giêng, năm Quý Mão
Chúng con là: …, tuổi: …
Hiện cư ngụ tại: …
Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cung bày trước án. Kính cẩn thưa trình: Tiệc xuân đã mãn, Nguyên đán đã qua, nay xin thiêu hóa kim ngân, lễ tạ tôn thần, rước tiễn âm linh trở về âm cảnh.
Kính xin lưu phúc, lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm trạch, mọi chỗ tốt lành, con cháu được bách sự như ý, vạn sự bình an, tài lộc song toàn, gia đạo hưng vượng.
Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
Bài cúng hóa vàng 2
Hôm nay ngày: …
Tại: Thôn:…, xã/phường: …, huyện/quận: …, tỉnh/TP: …
Tín chủ là: … cùng toàn gia kính bái.
Nay nhân ngày lễ tạ.
Kính cẩn sắm một lễ gồm…, gọi là lễ mọn lòng thành, kính dâng lên: Đông trù Tư mệnh Táo phủ thần quân, bản gia tiên sư, bản viên thổ công, liệt vị tôn thần.
Trước linh vị của:
Hiển:
Hiển:
Hiển:
Và các vị tổ bá, tổ thúc, tổ cô, cùng các vong linh phụng thờ theo tiên tổ.
Kính cẩn thưa rằng:
Tiệc xuân đã mãn
Lễ tạ kính trình
Rước tiễn tiên linh
Lại về âm giới
Buổi đầu năm mới
Toàn gia mong đợi
Lưu phúc lưu ân
Kính cáo tôn thần
Phù trì phù hộ
Dương cơ âm mộ
Mọi chỗ tốt lành
Con cháu an ninh
Vận hành khang thái
Cẩn cáo!
Câu hỏi thường gặp
- Tại sao cúng hóa vàng phải có 2 cây mía?
Theo tục xưa, 2 cây mía được xem như 2 chiếc đòn gánh. Đòn gánh này khi đốt xuống cõi âm thì ông bà tổ tiên sẽ dùng đó để gánh vàng.
Nó cũng sẽ trở thành vũ khí để chống lại lũ quỷ khi chúng có ý đồ cướp tiền vàng. - Có bao nhiêu lễ cúng trong dịp Tết?
Có khoảng 5 lễ cúng trong khoảng thời gian diễn ra Tết
– Đầu tiên là 23 tháng Chạp, là ngày cúng đưa ông Táo về trời
– Tiếp đến 25 tháng Chạp, đưa tiễn ông bà
– Ngày 30 Tết sẽ cúng rước ông bà, ông Táo về ăn Tết
– Trong ngày mùng 1 sẽ cúng chay, hay cúng ngọt tùy theo vùng miền, đến mùng 2 sẽ cúng mặn cho ông bà, thần linh
– Từ mùng 3 – mùng 7, thường là ngày mùng 3 sẽ thực hiện cúng hóa vàng, hay cúng tạ ông bà.
Trên đây là toàn bộ những gì bạn cần biết về mâm cơm hóa vàng ngày Tết như cách làm mâm cơm hóa vàng hay cách bày mâm cơm cúng hóa vàng và bài văn khấn. Hy vọng qua bài viết bạn có thể chuẩn bị được cho mình một buổi lễ cúng hóa vàng đầy đủ và suôn sẻ.
