Cây Trúc: Đặc Điểm, Phân Loại, Cách Chăm Sóc Và Cách Trồng

Với vẻ đẹp thanh mảnh và sự đa dạng về loài, cây họ nhà cây trúc không chỉ mang lại vẻ đẹp mà còn mang đến nhiều ứng dụng từ trang trí cảnh quan đến phong thủy và kiến trúc. Hãy cùng bTaskee tìm hiểu chi tiết về loài cây này để khám phá thêm về vẻ đẹp và ý nghĩa sâu sắc mà nó mang lại ngay dưới đây.

Cây trúc là cây gì? | Thông tin về cây trúc

Nguồn gốc của cây trúc

Cây trúc có tên khoa học là Phyllostachys là một chi thuộc tông Tre. Các loài này là thực vật bản địa châu Á, tập trung nhiều ở Trung Quốc, Nhật Bản, bắc Việt Nam nhưng hiện tại đã được trồng làm cảnh rộng rãi ở cả vùng ôn đới hoặc cận nhiệt đới.

Ý nghĩa của cây trúc

Cây Trúc mặc dù giản dị và gần gũi, nhưng đã trở thành một phần không thể thiếu trong những giá trị văn hóa truyền thống của người Việt. Điều này không chỉ mang theo nhiều ý nghĩa sâu sắc và chân thực mà còn kết nối với các biểu tượng truyền thống.

Trúc thường mọc thành từng bụi, tượng trưng cho sự đoàn kết, lòng hòa hợp và sức mạnh không khuất phục, đậm đà bản sắc dân tộc. Dù có hình dáng mảnh mai nhưng không hề yếu đuối, không dễ bị cuốn theo bão gió hay chịu ảnh hưởng của nắng nóng mùa hạ. Ngược lại, Trúc vẫn tiếp tục phát triển mạnh mẽ, vẫn giữ vẻ xanh tươi và thẳng đứng. 

Dù gặp phải lửa thiêu đốt, nhưng Trúc vẫn không thay đổi hình dáng thẳng, không cong vẹo – “Trúc dẫu đốt, tiết vẫn ngay thẳng”. Do đó, suốt hàng ngàn năm, Trúc vẫn là biểu tượng của đấng chính nhân quân tử.

Trúc còn được chọn để trở thành cây cảnh phong thủy cho nhiều gia chủ. Việc trồng Trúc trong nhà không chỉ tạo ra vẻ đẹp xanh mát và thoải mái mà còn mang lại may mắn, hy vọng và sự phát triển mạnh mẽ, thành công hằng ngày. 

Đặc điểm của cây trúc

Cây Trúc, hay còn gọi là Cương Trúc, chia sẻ nhiều đặc điểm tương đồng với cây tre. Cây thuộc vào họ Tre (Bộ Hòa Thảo) và có nhiều điểm tương tự tre: Bộ rễ hình chùm, thân nhỏ hơn so với tre, và thân cây trống rỗng bên trong, được chia thành nhiều đốt. 

Trúc là một loại thực vật bản địa của châu Á, phổ biến ở nhiều quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam…

Cây có thân mảnh, mọc thành từng bụi và chiều cao thay đổi tùy thuộc vào từng loài, dao động từ khoảng 1 đến 8 mét. Lá của trúc nhỏ và thưa hơn so với lá tre. Chi Trúc bao gồm 75 loài với khoảng 200 dạng và giống cây, thường có hình dáng mảnh mai và đẹp mắt.

Do sự đa dạng về loài, trúc mang nhiều đặc điểm đẹp và màu sắc khác nhau. Làm cây trở thành một lựa chọn phổ biến để trồng làm cây cảnh trong sân vườn, bên trong nhà và thậm chí là tại nơi làm việc trong văn phòng.

Tên gọi chung	Cây trúc
Tên thực vật	Phyllostachys
Họ thực vật	Một Chi thuộc tông Tre
Loại cây	Cây thân gỗ
Ánh sáng	Có ánh sáng đầy đủ
Kích thước trưởng thành (đơn vị m/cm)	Có thể đạt tới 8m
Nguồn gốc	Châu Á

Bảng đặc điểm chung của cây trúc,

Những loại cây trúc phổ biến

Tại Việt Nam, có nhiều loại trúc khác nhau, mỗi loại đều có một đặc điểm riêng biệt:

• Cây trúc sào: Thân thẳng tròn, lóng ngắn ở phần gốc và dần dài lên trên, cao từ 7-10m, đường kính trung bình 5-7cm.
• Trúc cảnh: Thân mềm, mọc thành bụi thưa, có rễ bò dài. Thân màu mốc trắng, măng trúc có màu xanh xen lẫn các đốm tím.
• Trúc hóa long: Cây trưởng thành từ 4m – 8m, những đốt sát gốc thường có cấu trúc ruột đặc, bề mặt nhăn nheo, giống như vảy rồng.
• Trúc đen: Phát triển thành các bụi nhỏ, cao từ 2m – 4m, có các đốt thân dài, bề mặt thân màu đen bóng rất đẹp mắt.
• Trúc lùn: Cao khoảng 1m, phát triển thành các bụi dày, thân màu xanh bóng.
• Trúc vuông: Cao từ 3m – 8m, thân cây có dáng vuông với vỏ thân màu xanh bóng.

Ngoài ra, các loại trúc trên thế giới cũng có nhiều đặc điểm và ý nghĩa khác nhau, dưới đây là một số loại trúc được người Việt ưa chuộng:    

• Cây trúc Nhật: Phát triển thẳng đứng, tán rủ xuống giống như cành liễu. Mang nhiều ý nghĩa biểu trưng về đức tính của con người nên thường được trồng làm cảnh, cây phong thủy.
• Cây trúc phú quý: Tượng trưng cho sự giàu có, hưng thịnh, đại phát nên thường được trồng làm cây phong thủy.
• Cây trúc mây: Phát triển thành từng bụi lớn, cao từ 1m – 2m với khả năng sinh trưởng và phát triển tốt.
• Cây trúc đào: Thuộc dòng cây gỗ bé, vỏ thân màu xanh.

Mỗi loại trúc mang ý nghĩa và ứng dụng khác nhau trong việc trang trí cảnh quan, phong thủy và theo quan điểm văn hóa của từng vùng miền.

Công dụng của cây trúc

Cây trúc có nhiều công dụng khác nhau, từ việc sử dụng trong nghệ thuật truyền thống, đến ứng dụng trong đời sống hàng ngày và công nghiệp. Dưới đây là một số công dụng phổ biến của cây trúc:

• Sử dụng để trang trí và cho bóng mát: Cây trúc thường được trồng làm cây cảnh, trang trí cho khu vườn, sân vườn, cũng như trong nhà hoặc cơ quan để tạo điểm nhấn xanh mát và tinh tế.
• Vật liệu trong xây dựng: Thân cây trúc có thể được sử dụng để làm vật liệu xây dựng như ốp tường, vách ngăn, cũng như trong việc xây dựng nhà cửa truyền thống.
• Làm đồ dùng thủ công mỹ nghệ: Trúc được sử dụng trong nghệ thuật cắt, gấp, và làm đồ thủ công như vật phẩm trang trí, đồ vật dụng cá nhân như quạt, khay, hộp, đèn lồng, và nhiều sản phẩm thủ công khác.
• Vật liệu, đồ dùng nội thất trong gia đình: Thân trúc được sử dụng để làm nội thất như bàn, ghế, giường, kệ, và các vật dụng nội thất khác do tính linh hoạt và độ bền của nó.
• Ngành công nghiệp thực phẩm: Trúc có thể được sử dụng trong ngành thực phẩm như làm thành phần cho một số món ăn truyền thống hoặc là nguyên liệu cho các sản phẩm thực phẩm.
• Vật liệu xây dựng công nghiệp: Trúc cũng được sử dụng trong các ngành công nghiệp khác như trong sản xuất giấy, sợi, hoặc các vật liệu xây dựng công nghiệp khác.
• Phong thủy: Cây trúc cũng được sử dụng trong phong thủy với niềm tin mang lại sự may mắn, tinh thần thanh lọc, và làm đẹp cho không gian sống.

>> Xem thêm: Cây Trồng Hàng Rào Tuyệt Đẹp Cho Mọi Công Trình

Cách chăm sóc cây trúc

Ánh sáng

Đặt cây trúc ở vị trí có ánh sáng phù hợp và không gian để phát triển tốt nhất. Cây trúc thường thích ánh sáng mặt trời mềm mại và không nên đặt ở nơi có gió lớn.

Đất

Đất vun cho cây trúc cần phải là loại đất tơi xốp, có khả năng thoát nước tốt và cung cấp đủ không khí cho rễ cây hấp thụ. Điều này giúp tránh tình trạng thối rễ và tăng cường sức kháng của cây trúc.

Thỉnh thoảng bạn hãy bổ sung thêm đất dinh dưỡng vào chậu cây để cải thiện cấu trúc đất và cung cấp dưỡng chất cho cây.

Nhiệt độ và độ ẩm

Các cây họ nhà trúc đa phần là loại cây dễ sinh trưởng và phát triển do đó, nếu ở thời tiết Việt Nam thì không có yêu cầu về nhiệt độ và độ ẩm đặc biệt. 

 Tưới nước và bón phân

Cần đảm bảo cung cấp nước đủ mà không làm cho đất trở nên quá ẩm ướt. Tưới nước khi cần thiết và tránh để gốc cây bị ngập nước. Bón phân hữu cơ đều đặn mỗi 2 tuần một lần giúp cây phát triển mạnh mẽ và có lá xanh tốt.

>> Có thể bạn quan tâm: Cách Chăm Sóc Cây Cảnh Tại Nhà Đơn Giản, Cây Xanh Tốt

Tải ứng dụng bTaskee và đặt lịch dịch vụ ngay!

Cách trồng cây trúc

Để trồng cây trúc, người ta thường sử dụng một hỗn hợp đất gồm xơ dừa, đất thịt, phân hữu cơ, trấu đen và chấu trắng. Hỗn hợp này được kết hợp đều với nhau, sau đó ủ hoai trước khi sử dụng để trồng cây. Bạn có thể trồng trúc theo các bước dưới đây: 

• Bước 1: Đào hố cách nhau khoảng từ 10cm đến 20cm, sâu khoảng 15cm so với mặt đất. Hoặc sử dụng chậu có độ sâu tương tự để trồng trúc.
• Bước 2: Đổ hỗn hợp đất vào hố/chậu. Sử dụng dao, tạo rãnh ở đáy hố sau đó đặt cây vào rãnh sao cho mặt đất và mặt của bầu cây ngang nhau.
• Bước 3: Tiếp tục đổ hỗn hợp đất đã trộn xung quanh gốc cây và sử dụng tay nén chặt đất ở bầu gốc.
• Bước 4: Tưới nước cho đất ẩm đều sau khi trồng để đảm bảo cây có đủ độ ẩm cần thiết.

>> Xem thêm: Cây Lọc Không Khí Cho Nhà Thêm Xanh, Thêm Thoáng Mát

Lưu ý khi trồng và chăm sóc

• Khi trồng trúc trong nhà và cây đã mọc cao bạn hãy cắm thêm một cọc tre, cứng để giúp nâng đỡ và tránh cây bị gãy đổ.
• Bạn có thể trồng các giống trúc như Trúc Nhật, trúc Mây trong hệ thống thủy canh và thay nước định kỳ hàng tuần để giữ môi trường tươi mát và phát triển của cây.
• Nên tưới nước cây vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, tránh tưới nước vào mốc trưa khi ánh nắng mạnh có thể gây hại cho cây.

Cách cắt tỉa

Việc cắt tỉa cành lá cho cây trúc có thể được thực hiện để giữ cho cây luôn trong tình trạng tươi tốt và hình dáng đẹp hơn. Dưới đây là một số hướng dẫn cơ bản:

• Cắt tỉa cành lá dư thừa: Loại bỏ các lá cây và thân cây khô, già hoặc bị hỏng để đảm bảo sự thông thoáng và sức khỏe của cây.
• Loại bỏ các cành lá đã chết: Cắt bỏ các cành lá đã khô, héo và không còn sống. Điều này giúp làm sạch cây và ngăn ngừa việc các bệnh tật lan rộng.
• Cắt bỏ cành lá phát triển không cần thiết: Xác định những cành lá quá dày, mọc dư thừa hoặc không đóng góp vào hình dáng hoặc sức khỏe tổng thể của cây. Cắt tỉa chúng để tạo không gian và ánh sáng cho các cành khác và giúp cây trúc trở nên cân đối hơn.
• Cắt tỉa để tạo hình dáng: Nếu muốn cây trúc có hình dáng đặc biệt hoặc tạo ra kiểu dáng cụ thể, bạn có thể cắt tỉa theo hình dạng mong muốn. Chú ý cắt cận ngọn của cành lá hoặc cắt theo hình dạng mong muốn mà vẫn giữ được sức khỏe cho cây.

Lưu ý: 

• Sử dụng kéo hoặc cây cắt cành chuyên dụng để tránh làm tổn thương cành cây. Đối với cành lá lớn, hãy cắt gần gốc của cành, tránh cắt quá gần vết sẹo trên thân cây để ngăn chặn sự xâm nhập của bệnh trùng.
• Trước khi cắt, nên xem xét kỹ và chỉ cắt những cành cần thiết, tránh cắt quá nhiều có thể làm tổn thương cây. Hãy cẩn thận và đảm bảo cách cắt tỉa không gây tổn thương cho phần thân chính của cây.
• Khi thực hiện việc cắt tỉa, hãy nhớ rằng mỗi loại cây trúc có thể có yêu cầu cụ thể về cách tỉa khác nhau. 

Cách nhân giống

Với các loại Trúc ta, trúc Nhật, trúc Quân tử,… bạn đều có thể thực hiện nhân giống bằng hai phương pháp chính: Nhân giống bằng phương pháp tách bụi và nhân giống bằng phương pháp giâm cành. Dưới đây là cách thực hiện mỗi phương pháp:

Nhân giống bằng phương pháp tách bụi:

• Bước 1: Chọn cây trúc khỏe mạnh để tách bụi. Đào cây ra khỏi chậu và loại bỏ đất xung quanh rễ một cách nhẹ nhàng.
• Bước 2: Thực hiện tách bụi: Sử dụng một con dao sắc để nhẹ nhàng tách bụi cây thành từng khóm nhỏ có khoảng 3-4 cây trong mỗi khóm. Hãy cố gắng làm ít tổn thương rễ cây càng tốt.
• Bước 3: Trồng lại sang chậu mới: Sau khi tách bụi, trồng từng khóm nhỏ này vào các chậu cây riêng biệt và tưới nước như bình thường.
• Bước 4: Đặt cây ở nơi mát mẻ và tưới nước đều đặn. Sau khoảng 1 tuần, cây sẽ thích nghi với môi trường mới và bắt đầu phát triển nhánh mới.

Nhân giống bằng phương pháp giâm cành:

• Bước 1: Chọn cành cây trúc khỏe mạnh, không quá già cũng không quá non để giâm. Cắt cành có độ dài khoảng 20-30cm và ngâm trong dung dịch kích thích tạo rễ khoảng 30 phút.
• Bước 2: Thực hiện giâm cành: Sau khi ngâm, đặt cành trúc vào đất, đảm bảo gốc cành được chôn dưới đất ít nhất 10cm. Đặt chậu cây ở nơi mát mẻ và tưới nước thường xuyên hàng ngày.
• Bước 3: Sau khoảng 25-30 ngày, cây sẽ phát triển rễ mới và bắt đầu nảy mầm. Lúc này, bạn có thể đánh cây ra và trồng vào chậu riêng để cây phát triển tốt hơn.

Tuy nhiên, phương pháp tách bụi thường cho tỉ lệ sống cao hơn và dễ thực hiện hơn so với phương pháp giâm cành.

Các bệnh thường gặp

Với mỗi loại trúc khác nhau sẽ thường gặp phải một số căn bệnh khác nhau như:

• Trúc Quân Tử

Bệnh cháy lá và khô đầu lá là một vấn đề phổ biến mà cây trúc quân tử thường gặp phải. Biểu hiện thường bắt đầu từ phần đầu lá của cây, khiến chúng bị khô và cháy dần, sau đó có thể lan sang toàn bộ lá. Biểu hiện có thể thay đổi tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.

Để ngăn chặn bệnh cháy lá và khô đầu lá, việc chăm sóc cây đều đặn là rất quan trọng. Đảm bảo cung cấp đủ nước, hỗ trợ đất tốt, và loại bỏ các lá bị nhiễm bệnh có thể giúp hạn chế sự lan rộng của căn bệnh này. 

Ngoài ra, bạn cần kiểm tra cây thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh tật và thực hiện các biện pháp phòng trừ phù hợp cũng là cách tốt để bảo vệ sức khỏe của cây trúc quân tử và các cây khác trong vườn.

• Cây Trúc Nhật

Trúc Nhật là cây ít bị sâu bệnh tuy nhiên nhiều bạn trồng cây trúc nhật thường gặp phải tình trạng cây trúc nhật bị vàng lá. Trúc Nhật Vàng lá do nhiều nguyên nhân như: Do thiếu sáng, do thiếu nước, do bị sâu bệnh hại, do cây thiếu dinh dưỡng, hoặc do lá đã già và cần thay lá,….

Với các nguyên nhân trên, trước tiên bạn hãy cắt bỏ hết các cành lá đã già và sử dụng thuốc hoặc phương pháp điều trị tùy thuộc vào tình hình cây gặp phải để giúp cây nhanh chóng ra lá mới.

• Cây trúc Mây

Bệnh sâu bệnh hại: Sâu bệnh hại thường làm cho lá và thân cây bị bệnh và hư hỏng. Bó thể áp dụng phương pháp dưới đây để phòng trừ:

• Thu hút loài côn trùng khác ăn sâu bệnh hại: Trồng các loại cây thu hút loài côn trùng khác như: Chim, cào cào,… loài côn trùng này có thể ăn các loại sâu gây hại cho cây trúc mây.
• Sử dụng thuốc trừ sâu tự nhiên: Sử dụng phương pháp tự nhiên như dung dịch cay, dung dịch cà rốt để phun lên cây có thể làm sâu bệnh hại rời đi mà không gây hại đến cây trúc mây.

Bệnh phấn trắng: Phấn trắng thường là kết quả của sự phát triển quá mức của nấm mốc hoặc một số loại vi khuẩn. Để loại bỏ phấn trắng bạn có thể sử dụng khăn thấm cồn hoặc nước xà phòng: Lau sạch phấn trắng trên lá bằng khăn thấm cồn hoặc nước xà phòng pha loãng để loại bỏ phấn trắng và ngăn ngừa sự lây lan của nó.

Tổng hợp hình ảnh đẹp về cây trúc

Dưới đây là một số hình ảnh đẹp về các loại Trúc được yêu thích và được trồng nhiều tại vườn, hay trong nhà tại Việt Nam:

Câu hỏi thường gặp

Vừa rồi là những thông tin chi tiết về đặc điểm, ý nghĩa, cách chăm sóc và trồng cây trúc đơn giản bTaskee chia sẻ đến bạn. Hy vọng bạn sẽ chọn được cho mình một vài loại trúc phù hợp và chăm sóc chúng luôn tươi tốt để trang trí và làm đẹp hơn cho gian nhà của mình.

>>> Xem thêm các nội dung liên quan:

• Bỏ Túi 8 Loại Hoa Để Bàn Làm Việc Đẹp, Mang Lại May Mắn
• Cách Chọn Cây Cảnh Để Bàn Làm Việc Theo Phong Thủy
• Gợi Ý Top 10 Loại Cây Để Bàn Làm Việc Hợp Mệnh Mộc Nhất