Khi mùa nóng đến, quạt trở thành “người bạn đồng hành” không thể thiếu trong mọi gia đình. Nhưng ít ai biết rằng lớp bụi bẩn bám lâu ngày trên cánh, lồng và mô-tơ quạt chính là nguyên nhân khiến luồng gió yếu đi, máy hoạt động kém hiệu quả và dễ tiêu tốn điện năng hơn. Không chỉ vậy, bụi tích tụ còn làm phát tán vi khuẩn, gây hại đến hô hấp của các thành viên trong nhà.
Bài viết này bTaskee sẽ hướng dẫn cách vệ sinh quạt bằng cách tháo lồng và không tháo lồng một cách đơn giản, để bạn dễ dàng thực hiện tại nhà.
5 Bước Vệ Sinh Quạt Đơn Giản Mà Hiệu Quả
Phương pháp tháo lồng là cách giúp bạn làm sạch toàn diện từng chi tiết bên trong quạt, từ cánh, trục quay cho đến mô-tơ. Dưới đây là hướng dẫn 5 bước vệ sinh chi tiết.
Bước 1: Ngắt Nguồn Điện Và Tháo Rời Quạt
- Trước khi vệ sinh, hãy ngắt hoàn toàn nguồn điện để đảm bảo an toàn tuyệt đối.
- Tiếp theo, nhẹ nhàng tháo lồng quạt trước. Ở giữa lồng trước thường có một nút khóa (vòng nhựa xoay) hoặc chốt nhựa cài. Dùng tay xoay ngược chiều kim đồng hồ để mở, hoặc gỡ nhẹ nếu là loại cài. Giữ chặt lồng sau, kéo nhẹ lồng trước ra ngoài. Nếu lâu ngày bị kẹt bụi, bạn có thể lắc nhẹ hoặc dùng khăn ẩm lau quanh viền trước khi tháo.
- Sau khi tháo lồng trước, bạn sẽ thấy núm vặn ở giữa trục quạt. Dùng tay giữ chặt trục rồi xoay núm vặn ngược chiều kim đồng hồ để mở.
- Khi đã tháo núm vặn, kéo nhẹ cánh quạt ra ngoài.
- Xoay chốt ở lồng sau theo hướng ngược chiều kim đồng hồ, sau đó tháo lồng sau ra khỏi thân quạt.
Lưu ý: Nên ghi nhớ thứ tự các bộ phận tháo ra hoặc chụp ảnh lại để dễ lắp lại đúng vị trí sau khi vệ sinh xong.
Bước 2: Vệ Sinh Cánh Và Lồng Quạt
- Chuẩn bị một chậu nước ấm pha loãng với một ít nước rửa chén nhẹ.
- Ngâm cánh và lồng quạt vào dung dịch khoảng 5–10 phút để lớp bụi bẩn mềm ra.
- Dùng bàn chải lông mềm hoặc miếng bọt biển lau nhẹ nhàng từng khe hở, nan quạt và bề mặt cánh quạt. Tránh dùng vật cứng chà mạnh gây trầy xước.
- Với những vết bẩn cứng đầu, bạn có thể thêm một ít giấm trắng vào dung dịch tẩy rửa để tăng hiệu quả làm sạch mà không làm hư hại chất liệu nhựa.
- Rửa lại tất cả các bộ phận bằng nước sạch để loại bỏ hoàn toàn xà phòng và bụi bẩn.
- Dùng khăn mềm lau khô, sau đó phơi ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp, để các bộ phận ráo nước hoàn toàn trước khi lắp lại.
Lưu ý: Không phơi các bộ phận nhựa trực tiếp dưới nắng gắt vì nhiệt độ cao có thể làm chúng bị biến dạng hoặc ố màu.
Bước 3: Vệ Sinh Trục Quay
Trục quay là bộ phận giúp quạt vận hành trơn tru. Sau thời gian dài sử dụng, bụi bẩn và dầu cũ có thể bám lại khiến quạt quay chậm hoặc phát ra tiếng kêu khó chịu.
Cách vệ sinh đúng:
- Một số quạt có ốc bảo vệ trục quay, bạn cần dùng tua vít để tháo ốc này ra.
- Tháo các ốc cố định vỏ bảo vệ mô-tơ ở mặt sau quạt.
- Sau khi tháo vỏ bảo vệ, bạn dùng bàn chải nhỏ hoặc khăn khô sạch để lau bụi bẩn bám trên trục quay và khu vực xung quanh mô-tơ. Tuyệt đối không để nước tiếp xúc với phần mô-tơ điện bên trong.
- Nếu trục bị khô dầu hoặc có tiếng kêu khi quay, hãy nhỏ từ 1–2 giọt dầu máy (dầu dùng cho máy may hoặc loại dầu bôi trơn chuyên dụng) vào khớp quay và bạc đạn để tăng độ trơn tru, giảm ma sát. Dùng tay xoay nhẹ trục vài vòng để dầu thấm đều vào bên trong.
- Dùng khăn khô lau sạch lượng dầu thừa bên ngoài để tránh bụi bám lại.
Lưu ý: Không đổ nước hoặc bất kỳ dung dịch tẩy rửa nào trực tiếp vào trục quay hay mô-tơ.
Bước 4: Lắp Quạt Đúng Thứ Tự
Sau khi tất cả các bộ phận của quạt đã được vệ sinh sạch sẽ và khô ráo hoàn toàn, bạn tiến hành lắp lại quạt theo thứ tự ngược lại lúc tháo ra:
- Lắp lồng sau vào đúng vị trí trên thân quạt.
- Vặn chốt cố định lồng sau theo chiều kim đồng hồ cho chặt.
- Gắn cánh quạt vào trục quay, đảm bảo cánh quạt khớp đúng vào rãnh trên trục.
- Vặn núm cố định cánh quạt theo chiều kim đồng hồ để siết chặt.
- Đặt lồng trước vào sao cho khớp với các chốt hoặc rãnh khóa trên lồng sau.
- Xoay nút khóa hoặc gài chốt (tùy loại quạt) để cố định chắc chắn hai lồng quạt lại với nhau.
- Kiểm tra lại toàn bộ các mối lắp ghép, đảm bảo tất cả các bộ phận đã được lắp đúng vị trí và chắc chắn.
Bước 5: Kiểm Tra Hoạt Động
Sau khi lắp ráp hoàn tất, cắm điện và bật quạt ở tốc độ thấp nhất để kiểm tra. Quan sát xem cánh quạt có quay êm, trơn tru, không bị rung lắc hay chạm vào lồng quạt không. Đồng thời, kiểm tra luồng gió thổi ra có đều và mạnh hơn trước khi vệ sinh không.
Nếu nghe thấy tiếng kêu lạ, quạt bị rung lắc mạnh hoặc quay yếu, hãy lập tức ngắt điện và kiểm tra lại vị trí lắp cánh quạt, núm vặn và các chốt khóa lồng quạt. Khi quạt hoạt động ổn định, êm ái và cho gió mát mạnh mẽ, nghĩa là quá trình vệ sinh đã hoàn thành thành công.
3 Cách Vệ Sinh Quạt Không Cần Tháo Lồng
Nếu bạn không có nhiều thời gian hoặc ngại việc tháo lắp phức tạp, có thể áp dụng những cách vệ sinh nhanh chóng dưới đây mà không cần tháo rời lồng quạt.
Tuy nhiên, các phương pháp này chủ yếu làm sạch bụi bẩn bề mặt, khó làm sạch sâu bên trong như cách tháo rời.
Cách 1: Sử Dụng Kem Đánh Răng Và Bàn Chải
- Nguyên liệu: Kem đánh răng (loại màu trắng, không hạt), bàn chải đánh răng cũ lông mềm, khăn ẩm sạch.
- Cách thực hiện:
- Ngắt nguồn điện của quạt. Dùng khăn khô lau sơ lớp bụi bám bên ngoài lồng quạt.
- Cho một lượng nhỏ kem đánh răng lên đầu bàn chải đã làm ẩm.
- Luồn bàn chải qua các khe của lồng quạt, chà nhẹ nhàng lên bề mặt cánh quạt và các nan của lồng quạt. Kem đánh răng có chứa chất mài mòn nhẹ và chất tẩy giúp làm sạch bụi bẩn.
- Dùng khăn ẩm sạch lau lại nhiều lần qua các khe lồng để loại bỏ hết phần kem đánh răng và bụi bẩn còn sót lại.
- Cắm điện, bật quạt chạy ở tốc độ thấp khoảng vài phút để gió giúp làm khô hoàn toàn bên trong.
Lưu ý: Không dùng bàn chải quá cứng vì có thể làm trầy xước bề mặt nhựa. Tránh để kem đánh răng rơi vào phần mô-tơ hoặc trục quay.
Cách 2: Hỗn Hợp Giấm, Nước Rửa Chén Và Baking Soda
- Nguyên liệu: 2 muỗng canh giấm trắng, 1-2 giọt nước rửa chén, 1 muỗng cà phê baking soda, khoảng 500ml nước ấm, bình xịt, khăn mềm, 1 túi nilon lớn.
- Cách thực hiện:
- Rút phích cắm điện của quạt.
- Pha đều giấm, nước rửa chén, baking soda vào nước ấm trong bình xịt, lắc nhẹ cho tan.
- Xịt nhẹ và đều dung dịch lên cả mặt trước và mặt sau của lồng và cánh quạt. Chỉ xịt một lớp đủ ẩm để làm mềm bụi, không xịt quá nhiều làm nước chảy vào động cơ.
- Chờ khoảng 10-15 phút cho dung dịch thấm và làm tan bụi bẩn.
- Trùm kín phần đầu quạt (cả lồng và cánh) bằng túi nylon lớn, buộc chặt phần dưới để túi không bị bung ra.
- Cắm điện và bật quạt ở tốc độ vừa hoặc cao trong khoảng 5-10 phút. Lực quay mạnh của cánh quạt sẽ làm dung dịch và bụi bẩn bắn ra, bám vào thành túi nylon.
- Tắt quạt, rút điện, tháo túi nylon ra. Dùng khăn ẩm sạch lau lại lồng quạt và cánh quạt nếu cần.
Lưu ý: Đảm bảo túi nylon đủ lớn và buộc chặt để bụi bẩn không bắn ra ngoài. Cẩn thận không để nước từ dung dịch chảy vào mô-tơ.
Xem video dưới đây để hiểu rõ hơn về cách vệ sinh máy quạt không cần tháo lồng bằng baking soda:
Cách 3: Sử Dụng Máy Hút Bụi
Đây là cách nhanh nhất để loại bỏ bụi khô bám trên quạt, thích hợp để vệ sinh thường xuyên.
- Chuẩn bị: Máy hút bụi (ưu tiên loại cầm tay hoặc có đầu hút khe nhỏ), khăn khô sạch.
- Cách thực hiện:
- Rút phích cắm điện của quạt.
- Gắn đầu hút khe hoặc đầu hút có bàn chải nhỏ vào máy hút bụi.
- Bật máy hút bụi ở công suất vừa phải. Đưa đầu hút qua các khe của lồng quạt, di chuyển chậm rãi để hút sạch bụi bám trên cánh quạt và mặt trong của lồng. Hút cả mặt trước và mặt sau.
- Dùng khăn khô lau lại toàn bộ bề mặt bên ngoài của quạt để loại bỏ bụi còn sót lại.
Lưu ý: Cách này chỉ hiệu quả với bụi khô, không loại bỏ được các vết bẩn cứng đầu hay dầu mỡ.
>> Xem thêm:
4 Lỗi Thường Gặp Khi Vệ Sinh Máy Quạt
Vệ sinh quạt không đúng cách có thể gây hư hỏng thiết bị. Dưới đây là những lỗi phổ biến cần tránh:
- Xịt nước trực tiếp vào mô-tơ: Đây là lỗi nghiêm trọng nhất, dễ gây chập điện, làm rỉ sét các linh kiện điện tử bên trong và có thể làm hỏng hoàn toàn mô-tơ quạt. Luôn đảm bảo bộ phận này được giữ khô ráo.
- Sử dụng chất tẩy rửa mạnh hoặc vật cứng để cọ rửa: Các loại hóa chất tẩy rửa mạnh (như thuốc tẩy Javel, xăng, axeton) hoặc các vật dụng cọ rửa cứng (như miếng cọ kim loại, bàn chải cứng) có thể làm trầy xước bề mặt nhựa, làm bong lớp sơn bảo vệ, khiến quạt nhanh bị cũ và xuống cấp.
- Không làm khô kỹ các bộ phận trước khi lắp lại: Nước còn đọng lại trong các khe nhỏ, khớp nối hoặc trục quay có thể gây rỉ sét, làm kẹt trục, phát sinh nấm mốc và làm giảm tuổi thọ của quạt. Cần phơi khô hoàn toàn ở nơi thoáng gió.
- Lắp sai thứ tự hoặc vị trí cánh quạt, lồng quạt: Nếu cánh quạt lắp không khớp vào trục, núm vặn không chặt, hoặc lồng quạt bị lệch, quạt sẽ bị rung lắc mạnh khi hoạt động, phát ra tiếng kêu lạ, làm giảm hiệu suất làm mát và có thể gây nguy hiểm.
Cách Bảo Quản Máy Quạt Sau Khi Vệ Sinh
Để quạt luôn sạch sẽ và hoạt động bền bỉ sau khi vệ sinh, bạn nên lưu ý bảo quản đúng cách:
- Đặt quạt ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp hoặc những nơi có độ ẩm cao.
- Khi không sử dụng trong thời gian dài, nên dùng tấm vải sạch hoặc túi nilon lớn phủ lên để hạn chế bụi bẩn bám vào.
- Tra dầu bôi trơn vào trục quay định kỳ khoảng 1–2 tháng/lần (nếu quạt sử dụng thường xuyên) để giúp quạt quay êm ái, mượt mà và giảm tiếng ồn.
- Tránh để quạt hoạt động liên tục trong nhiều giờ liền. Nên cho quạt nghỉ ngơi khoảng 15-30 phút sau mỗi 5-6 tiếng sử dụng để động cơ không bị quá nhiệt, giúp tăng độ bền.
Dịch Vụ Vệ Sinh bTaskee Có Vệ Sinh Máy Quạt Không?
Có, các Tasker (Cộng tác viên) của bTaskee trong dịch vụ Giúp việc nhà theo giờ hoặc Tổng vệ sinh có thể hỗ trợ bạn vệ sinh máy quạt. Thông thường, để đảm bảo làm sạch tối ưu, Tasker sẽ thực hiện theo phương pháp tháo rời các bộ phận để vệ sinh kỹ lưỡng (tương tự 5 bước đã hướng dẫn ở trên).
Tuy nhiên, nếu bạn chỉ cần vệ sinh nhanh bên ngoài hoặc có yêu cầu đặc biệt (ví dụ: không tháo lồng), hãy ghi chú rõ ràng trong phần mô tả công việc khi đặt lịch trên ứng dụng bTaskee. Điều này giúp Tasker nắm rõ yêu cầu và chuẩn bị dụng cụ phù hợp (nếu cần), đảm bảo công việc được thực hiện đúng ý bạn và hiệu quả nhất.
Câu Hỏi Thường Gặp
- Có nên dùng nước lau kính hoặc cồn để vệ sinh quạt không?
Không nên. Nước lau kính và cồn chứa các hóa chất có thể làm mòn, ố vàng bề mặt nhựa hoặc làm khô cứng các chi tiết cao su (nếu có) trên quạt theo thời gian. Nên dùng nước rửa chén pha loãng hoặc các dung dịch tẩy rửa nhẹ nhàng.
- Vệ sinh quạt có giúp tăng hiệu suất làm mát và tiết kiệm điện năng không?
Có. Bụi bẩn bám dày trên cánh quạt làm tăng sức cản không khí, khiến quạt quay nặng nề hơn, luồng gió thổi ra yếu đi. Khi đó, mô-tơ phải làm việc nhiều hơn để đạt tốc độ mong muốn, dẫn đến tiêu thụ nhiều điện năng hơn. Vệ sinh sạch sẽ giúp cánh quạt quay nhẹ nhàng, tạo luồng gió mạnh hơn và tiết kiệm điện.
- Làm thế nào để vệ sinh các nút điều khiển (công tắc, nút bấm) trên thân quạt?
Dùng tăm bông sạch, nhúng nhẹ vào cồn y tế (isopropyl alcohol 70 độ) hoặc nước sạch (vắt thật khô), sau đó lau nhẹ nhàng xung quanh và trên bề mặt các khe nút bấm để làm sạch bụi bẩn. Tuyệt đối không xịt bất kỳ chất lỏng nào trực tiếp lên bảng điều khiển hoặc các khe hở này để tránh làm hỏng mạch điện tử bên trong.
Kết Luận
Việc vệ sinh quạt tưởng chừng đơn giản nhưng nếu thực hiện sai cách có thể vô tình làm giảm tuổi thọ hoặc gây hỏng hóc cho thiết bị. Chỉ với vài bước thực hiện cẩn thận và đúng kỹ thuật như bTaskee đã hướng dẫn, bạn hoàn toàn có thể tự làm sạch chiếc quạt của gia đình mình tại nhà. Một chiếc quạt sạch không chỉ giúp luồng gió mạnh mẽ và mát mẻ hơn, tiết kiệm điện năng mà còn góp phần giữ gìn không khí trong lành, bảo vệ sức khỏe hô hấp cho cả nhà.
Nếu bạn quá bận rộn và không có thời gian tự vệ sinh, đừng ngần ngại đặt lịch dịch vụ Giúp việc nhà theo giờ trên ứng dụng bTaskee. Các Tasker chuyên nghiệp sẽ giúp bạn chăm sóc ngôi nhà và các thiết bị gia dụng một cách chu đáo nhất.
